Mobbing: Η παρενόχληση στον χώρο εργασίας
Τι είναι το mobbing στον χώρο εργασίας;
Ο όρος mobbing περιγράφει την παρενόχληση στον χώρο εργασίας, δηλαδή επαναλαμβανόμενες και εσκεμμένες συμπεριφορές που έχουν εκφοβιστικό ή ταπεινωτικό χαρακτήρα απέναντι σε έναν εργαζόμενο. Οι συμπεριφορές αυτές μπορεί να είναι σωματικές, ψυχολογικές ή σεξουαλικές, και συχνά εκδηλώνονται με πιο ύπουλους τρόπους, όπως υποτιμητικά σχόλια, αποκλεισμό ή διάδοση φημών.
Ιδιαίτερα η ψυχολογική βία είναι δύσκολο να αναγνωριστεί, καθώς συνήθως δεν αφήνει ορατά σημάδια — όμως μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και την εργασιακή απόδοση. Το mobbing μπορεί να προέλθει από οποιονδήποτε μέσα στον χώρο εργασίας — είτε από ανώτερο προς υφιστάμενο, είτε μεταξύ συναδέλφων, ή ακόμα και από υφιστάμενο προς προϊστάμενο.
Αν και μπορεί να συμβεί σε όλους, οι γυναίκες συχνά είναι πιο εκτεθειμένες, καθώς τα έμφυλα στερεότυπα και οι ανισότητες εξουσίας εξακολουθούν να επηρεάζουν δυναμικά τις εργασιακές σχέσεις.Για το άτομο που στοχοποιείται, η εμπειρία του mobbing είναι βαθιά τραυματική, προκαλώντας έντονο στρες, φόβο, μειωμένη αυτοπεποίθηση και, σε πολλές περιπτώσεις, μακροχρόνιες ψυχοκοινωνικές συνέπειες.
Ποια εργασιακά περιβάλλοντα ευνοούν την παρενόχληση;
Το mobbing συχνά εμφανίζεται σε εργασιακά περιβάλλοντα με πίεση, ασάφεια ρόλων ή αυστηρή ιεραρχία. Όταν οι συνθήκες εργασίας είναι επισφαλείς και επικρατεί κουλτούρα φόβου ή ανταγωνισμού, αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης παρενοχλητικών συμπεριφορών.
Σε ανδροκρατούμενους χώρους εργασίας ή σε περιβάλλοντα όπου οι έμφυλες διακρίσεις είναι έντονες, οι γυναίκες συχνά έρχονται αντιμέτωπες με μεγαλύτερο ρίσκο λεκτικής, ψυχολογικής ή σεξουαλικής παρενόχλησης. Παράγοντες όπως η συγκεντρωτική διοίκηση, η έλλειψη μηχανισμών καταγγελίας και η έλλειψη εμπιστοσύνης στη διοίκηση συμβάλλουν στη σιωπή γύρω από τέτοια περιστατικά.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις του mobbing;
mobbing στον χώρο εργασίας είναι βαθιές και πολυεπίπεδες, επηρεάζοντας όχι μόνο την επαγγελματική πορεία αλλά και τη σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία των ατόμων.
Οι γυναίκες που βιώνουν παρενόχληση συχνά εμφανίζουν άγχος, κατάθλιψη, κρίσεις πανικού ή μετατραυματικό στρες (PTSD). Η συνεχής ψυχολογική πίεση μπορεί να οδηγήσει σε σωματικά προβλήματα όπως καρδιαγγειακά νοσήματα ή διαταραχές ύπνου και διατροφής.
απομόνωση, η ντροπή και οι ενοχές εντείνουν τον φαύλο κύκλο της σιωπής, καθώς πολλές γυναίκες κατηγορούν τον εαυτό τους ή φοβούνται ότι δεν θα γίνουν πιστευτές. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα άτομα καταφεύγουν σε μη υγιείς τρόπους διαχείρισης, όπως η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή ουσιών.
Σε επίπεδο οργανισμού, το mobbing προκαλεί τοξικό κλίμα, έλλειψη εμπιστοσύνης και πτώση της παραγωγικότητας. Οι εργαζόμενοι νιώθουν ανασφάλεια, φόβο και μειωμένη δέσμευση, με αποτέλεσμα την επαγγελματική εξουθένωση (burnout) και τη διαρροή ταλέντων.
Έτσι, η παρενόχληση δεν πλήττει μόνο το άτομο, αλλά και τον ίδιο τον οργανισμό — υπονομεύοντας την απόδοση, τη συνεργασία και την κουλτούρα σεβασμού που χρειάζεται κάθε υγιής εργασιακός χώρος.
Πώς μπορεί να αμβλυνθεί το φαινόμενο του mobbing;
Η παρενόχληση στον εργασιακό χώρο είναι ένα υπαρκτό αλλά συχνά αχαρτογράφητο φαινόμενο, καθώς πολλά περιστατικά δεν καταγράφονται ποτέ επίσημα.
Η πρόληψη είναι το πρώτο και σημαντικότερο βήμα για την αντιμετώπισή του. Αυτό σημαίνει ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση σε θέματα έμφυλης βίας και παρενόχλησης, ώστε να καλλιεργηθεί μια κουλτούρα μηδενικής ανοχής στη βία.
Παράλληλα, κάθε οργανισμός χρειάζεται να διαθέτει σαφείς και ασφαλείς διαδικασίες καταγγελιών, που προστατεύουν τα θύματα και ενθαρρύνουν τη φωνή τους. Η ύπαρξη μηχανισμών υποστήριξης και συμβουλευτικής για εργαζομένους που έχουν βιώσει παρενόχληση είναι καθοριστική, ώστε η εργασία να αποτελεί χώρο σεβασμού, ισότητας και εμπιστοσύνης.
Δημιουργώντας ασφαλείς και υποστηρικτικούς χώρους εργασίας
Η αντιμετώπιση του mobbing και κάθε μορφής έμφυλης βίας δεν μπορεί να στηρίζεται μόνο στην ατομική ευαισθητοποίηση — χρειάζεται συλλογική ευθύνη και θεσμική δέσμευση. Ο κάθε οργανισμός, μικρός ή μεγάλος, μπορεί να γίνει φορέας αλλαγής, επενδύοντας στην εκπαίδευση, την πρόληψη και την κουλτούρα εμπιστοσύνης.
Σε αυτό το πλαίσιο, το έργο SAFE Workplaces – Ασφαλείς Χώροι Εργασίας, που υλοποιείται από την οργάνωση Women Do Business σε συνεργασία με το Σωματείο Μ.Κ.Ο. Γυναικών «Ίριδα», έρχεται να καλύψει ένα κρίσιμο κενό. Μέσα από εκπαιδεύσεις για στελέχη HR και διοίκησης, εργαλεία πρόληψης και δράσεις ευαισθητοποίησης, το πρόγραμμα συμβάλλει ουσιαστικά στη δημιουργία ενός εργασιακού περιβάλλοντος απαλλαγμένου από διακρίσεις και παρενόχληση.
Αρθρογράφος: Μαρία-Παναγιώτα Μωραΐτη Κοινωνική Λειτουργός, με μεταπτυχιακές εξειδικεύσεις στην Κοινωνική Πολιτική και Κοινωνική Εργασία στην Εκπαίδευση (ΔΠΘ) και στο Ποινικό Δίκαιο και Εξαρτήσεις (ΑΠΘ)
Επιμέλεια Άρθρου: Σοφία Διαλιάτση
Πρόσφατα Άρθρα
Φορέας Υλοποίησης
Εταίρος
«Το έργο SAFE Workspaces υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος PREVENT, με φορέα υλοποίησης την οργάνωση Women Do Business και εταίρο το Σωματείο Μ.Κ.Ο. Γυναικών «ΊΡΙΔΑ». Το έργο “Preventing gender-based violence and violence against children” (PREVENT) έχει ως στόχο την πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης βίας και της βίας κατά των παιδιών, μέσω της στήριξης οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών (ΟΚοιΠ) στην Ελλάδα και την Κύπρο που δραστηριοποιούνται σε αυτούς τους τομείς, καθώς και της ενίσχυσης των γνώσεων, των ικανοτήτων και της βιωσιμότητάς τους.Το PREVENT συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή ‘Ένωση μέσω του προγράμματος Citizens, Equality, Rights and Values (CERV), το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το Κέντρο Στήριξης ΜΚΟ με συνολικό ποσό επιχορήγησης €2,3 εκ. Συντονιστής του PREVENT είναι το Ίδρυμα Μποδοσάκη (Ελλάδα), σε σύμπραξη με το Κέντρο Στήριξης ΜΚΟ (Κύπρος).»
Με τη Συγχρηματοδότηση
«Με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι απόψεις και οι γνώμες που διατυπώνονται εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών και δεν αντιπροσωπεύουν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής, του Ιδρύματος Μποδοσάκη ή του Κέντρου Στήριξης ΜΚΟ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το Κέντρο Στήριξης ΜΚΟ δεν μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για τις εκφραζόμενες απόψεις.»